Als je problemen hebt met je zangstem of problemen met je spreekstem na het zingen, kun je terecht bij logopedie. Klachten die voorkomen zijn o.a. heesheid na het zingen, overslaan van de stem tijdens het zingen, pijn in de keel na het zingen, bepaalde hoge of lage tonen niet (meer) kunnen halen, brokgevoel in de keel, duizeligheid bij het zingen. 

Als iemand zich meldt met klachten is het van belang te weten op welke manier iemand zijn/haar zangstem gebruikt. Is iemand een beroepszanger, zingt iemand in een koor of in een band, heeft iemand al wel eens zangles gehad, etc.? 

Tijdens het onderzoek kijken we naar verschillende dingen. O.a. kijken we naar de adem in rust,  tijdens spreken en tijdens zingen. Ook onderzoeken we door middel van palperen (onderzoek met de handen) of er sprake is van overmatige spanning, in de spieren van het hoofd-/halsgebied. Ook luisteren we of er een overmaat aan spanning is in het stemgeluid en hoe iemand de stemfuncties en de registers (toonhoogtes) in de stem gebruikt. Ook belangrijk om te onderzoeken is de houding. De hele lichaamshouding is belangrijk maar vooral de hoofdhouding. Verder vragen we naar de stem- hygiëne (stembelasting, kuchen, schrapen, voldoende drinken, etc.) 

Iemand die in een rockband zingt gebruikt de stem op een andere manier dan iemand die zingt in een koor waar men klassieke stukken zingt. Er zijn verschillende stemfuncties waarin je je zangstem kunt gebruiken. 

Volgens de methode Complete Vocal Techniques zijn er 4 stemfuncties. 

• De stemfunctie Neutral is de enige stemfunctie die niet metalig is. Deze functie klinkt vooral zacht en wordt vooral toepast in kerk- en jeugdkoren. Je kunt hem met meer of minder lucht toepassen. 
• De stemfunctie Curbing klinkt half metalig en klinkt licht klagend, alsof je buikpijn hebt. Curbing komt voor in lichte muziek wanneer het volume middelsterk is en een bepaalde hoeveelheid “metaal” op de tonen gewenst is zoals in soft soul en R’n B. In de klassieke muziek komt Curbing voor bij mannen die middelsterk (mf) en vrouwen die sterk (f) zingen in hun middelstem en af en toe in de laagte van hun stem. Je gebruikt Curbing in je dagelijks leven wanneer je jammert of klaagt. In alle toonhoogtes kun je het gebruiken. Je kunt niet heel luid en niet heel zacht. 
• De stemfunctie Overdrive is een geheel metalige stemfunctie. Het karakter van Overdrive is vaak direct, luid en roepend, zoals je iemand kunt naroepen: Hé! Overdrive komt tot stand met een “bite”. Bij het luid spreken of zingen in de laagte wordt meestal Overdrive gebruikt. Overdrive wordt in lichte muziek gebruikt wanneer het volume krachtig moet zijn en veel metaal in de toon gewenst is, zoals in de rockmuziek. Overdrive wordt door mannen in de klassieke muziek toegepast voor een sterk volume (f-ff). Vrouwen gebruiken Overdrive in de klassieke muziek niet of alleen in de laagte van de stem. De zangtechniek Overdrive gebruik je in het dagelijks leven als je schreeuwt of roept. 
• De stemfunctie Edge (vroeger “Belting”) is ook een geheel metalige stemfunctie. Het karakter van Edge is helder, agressief, scherp en krijsend, alsof je de duikvlucht van een vliegtuig imiteert. Edge kun je vinden door het “twangen” van de trechter van het strotklepje (kwaken als een eend). Edge wordt in lichte muziek vooral in de hoogte gebruikt bij een krachtig volume en met veel metaal in de toon, bijvoorbeeld in heavy rock en gospel. Edge komt voor in klassieke muziek waar mannen zeer sterk (ff) zingen in de hoogte van hun stem, bijvoorbeeld de hoge c van een tenor. Vrouwen gebruiken Edge niet in klassieke muziek. Edge gebruik je in het dagelijks leven als je gilt of krijst. 

Veel zangproblemen ontstaan door het niet goed gebruiken van de stemfuncties. Elke stemfunctie heeft een karakteristieke klank en haar eigen voordelen en beperkingen. Om fouten en technische problemen te vermijden is het belangrijk om de stemfuncties met hun voor- en nadelen te kennen en te beheersen. 

Nog belangijker zijn de drie basisprincipes van de zangtechniek. Deze vormen het fundament van de zang. Ze maken het mogelijk om alle tonen binnen de stemomvang van de zanger te halen, om lange frasen te zingen, om een helder en krachtig stemgeluid te krijgen en om heesheid te vermijden. De drie basisprincipes moeten altijd onder de aandacht zijn. Het gaat om de volgende principes: 



1. Ademsteun 

Dit is het tegenwerken van de natuurlijke neiging van het middenrif om de ingeademde lucht los te laten. Dat doe je door de beweging tegen te gaan. Tijdens het zingen worden het middenrif rond de flanken en de zonnevlecht (solar plexus) naar buiten geduwd; de buikspieren worden rond de navel geleidelijk ingetrokken. Door de werking van de lendenspieren heeft de onderrug de neiging om een beetje hol te gaan staan, terwijl de buikspieren de onderrug juist recht proberen te trekken. Zo ontstaat een waardevolle strijd tussen buikspieren en lendenspieren: een belangrijk aspect van de ademsteun. De beweging van de ademsteun moet constant zijn, alsof je weerstand moet overwinnen zolang de klank wordt geproduceerd. 

2. Noodzakelijke twang 

Als zangers snel hees zijn, niet hard kunnen zingen, geen dragende stem hebben, dan is er waarschijnlijk gebrek aan noodzakelijke twang. Voor een goede techniek en om elke klank veilig te kunnen produceren heb je altijd een bepaalde hoeveelheid twang nodig. Dit noemen we de noodzakelijke twang. Je kunt het vergelijken met een tuinslang. Als je het uiteinde dichtknijpt spuit het water er met een grotere snelheid uit. Meer lucht is een groter volume. Je bereikt het o.a. door het miauwen van een kat na te doen. 

3. Vermijd een vooruitgestoken kaak en lipspanning 

De kaak naar voren brengen en het spannen van de lippen veroorzaakt vaak spierspanning rond de stembanden. Zorg voor een losse kaak door je hoofd iets naar achteren te buigen en een vinger achter de voortanden tussen boven- en onderkaak te plaatsen. Houd deze kaakstand vast bij het zingen. De onderkaak moet iets ingetrokken zijn ten opzichte van de bovenkaak. Open je mond bij hoge en lage tonen verder dan bij tonen in je middenstem. 

Al deze punten zullen in de logopedische behandeling bekeken en waar nodig behandeld en bijgestuurd worden. Veel oefeningen zullen worden gedaan om de zangstem op een vrije manier te kunnen laten klinken zodat weer zonder klachten en met veel plezier gezongen kan worden. Ook als je als amateur alleen maar vol de lol zingt is een goede techniek heel belangrijk. Zo zorg je goed voor je stem en kun je jaren met veel plezier blijven zingen.