Iedereen ervaart wel eens stress. Een beetje stress is niet erg, het is juist gezond voor ons lichaam. Langdurige stress is echter ongezond en de boosdoener voor diverse klachten. Mensen die te veel stress ervaren op het werk of in hun persoonlijke leven, ervaren op den duur psychische en lichamelijke klachten. Een van deze klachten kunnen stemproblemen zijn. Maar hoe kan dat eigenlijk?

Werking van de stem

Daarvoor is het eerst belangrijk om te weten hoe de stem werkt. Voor stemgeving gebruik je het strottenhoofd (larynx). Het strottenhoofd zit in de hals en staat in verbinding met de luchtpijp en de keelholte. In het strottenhoofd zitten de stemplooien. Dit zijn twee plooien die door spieren naar elkaar gebracht kunnen worden en zo de luchtpijp afsluiten. Als de stemplooien tegen elkaar gehouden worden, dan kunnen ze gaan trillen door de uitgeademde lucht. Door deze trilling hoor je geluid. De luidheid en toonhoogte van de stem wordt bepaald door de mate van trilling; dit verander je door spierbewegingen en spierspanning.

Te hoge spierspanning

Iedereen weet wel dat je door een verkeerde houding en (spierspanning) last van je rug, nek en schouders kunt krijgen. Minder bekend is dat je door een te hoge spierspanning van de spieren in het hals, nek, schouders en het kauwstelsel ook keelklachten, globusgevoel (een brok in de keel) en moeite met slikken kunt krijgen. Ook kan het zijn dat spierspanning in het hoofd- halsgebied invloed heeft op de kwaliteit van de stem.

Rol van emotie en stress

In de praktijk zien wij in toenemende mate mensen met adem- of stemklachten waar we geen directe oorzaak voor kunnen vinden. Uiteindelijk blijkt vaak dat klachten zijn ontstaan in een periode dat er sprake was van veel stress, spanning of emotie. (Langdurige) stress geeft bijna altijd een verhoogde spierspanning in het lichaam; dus ook op die van de nek, keel, hals en rondom het strottenhoofd. Daardoor bepaalt het de kwaliteit van de stem. Er ontstaat een disbalans in de spierspanning, dit gebeurt vaak ongewild of onbewust. De stem is vanaf dat moment aan het compenseren en heeft onbewust geen idee meer van zijn ‘normale’ manier van spreken. Dit kan zelfs al gebeuren na een verkoudheid of een korte stressperiode. Het lichaam heeft toen de noodzaak gevoeld zich aan te spannen, maar heeft niet de mogelijkheid weer te ontspannen. Uiteindelijk zorgt dit voor een vermoeide stem. Je moet steeds meer moeite doen om verstaanbaar te zijn voor anderen. Waardoor de spanning in de spieren alleen maar toeneemt.

Verminderen van de spierspanning

Een logopedist kan hulp bieden bij de klachten en het verminderen van de spierspanning in nek, keel, hals en rondom het strottenhoofd. Samen kan er gekeken worden naar de oorzaak van de klachten en hoe we de klachten kunnen verminderen. Als er een te hoge spierspanning is, passen wij vaak manuele facilitatie van de larynx toe. Dit is eigenlijk niets anders dan het vrij maken van het strottenhoofd. Tijdens de behandeling zal de logopedist de spieren in je hals, nek en schouders voelen, oprekken en/of masseren. Het effect van de facilitatie of massage is eerst kort, maar wanneer de behandeling wordt herhaald zal het effect steeds langer zijn. Met deze methode worden niet alleen stemproblemen behandeld, maar ook slikklachten, pijnklachten, hoestklachten en globusklachten (gevoel van brok in de keel). Per persoon wordt zorgvuldig gekeken of deze therapie een toevoeging kan zijn.
Bij stemproblemen is het belangrijk om naast manuele facilitatie van de larynx ook te werken aan nieuwe spreek- en stemtechnieken, om te waarborgen dat de ontspanning in de spieren aanwezig blijft na de behandelingen.

Verminderen van spanning en stress in het dagelijks leven

We zien in de praktijk veel gevallen van stemproblemen die ‘vanzelf’ oplossen door stress te verminderen. Het is belangrijk om naast de behandeling van de logopedist ook te focussen op de mogelijke oorzaken van het ontstaan van de te hoge spierspanning. Een ontspannen strottenhoofd en een meer ontspannen manier van spreken kunnen vaak alleen behouden worden als je de spanning of stress verminderd en/of er goed mee leert omgaan. Je kan leren omgaan met stress en spanning door te leren herkennen wat voor jou stress- en spanning reducerend werkt. Dit is voor iedereen anders. Zo kan je tot de conclusie komen dat bijvoorbeeld bewegen, meditatie, dieper uitademen, daglicht en gezonde voeding bijdraagt om minder spanning en stress te ervaren. De logopedist kan hierin begeleiding bieden en meedenken met mogelijkheden die aansluiten bij uw dagelijks leven. Zo komen we samen tot het gewenste behandelresultaat.

Ervaar je ook stemklachten door wellicht teveel spanning, stress en emoties? Neem eens contact op met de praktijk voor meer info, we helpen je graag verder!